Ouders kunnen niet staken… en kinderen ook niet.
Jij wilt het zo, maar je kind wil het juist precies andersom… ken je dat? En als je standvastig ‘nee’ zegt, doet het kind zijn armen over elkaar, trekt het een boos gezicht en gooit het zijn kont tegen de krib. Zo, daar sta je dan, vaak ook nog midden op straat, op het schoolplein of in de winkel, nèt als iedereen kijkt…
Vaak draait zo’n situatie uit op een ja/nee-strijd, gemopper, gedoe of zelfs op een hevige drift- of huilbui waar je vervolgens wel even zoet mee bent. Dit is vervelend, frustrerend en bovenal erg vermoeiend. Deze buien komen vaak ook nog precies op onhandige momenten, waarop je er eigenlijk nèt geen tijd voor hebt of je op het punt staat om weg te gaan om op tijd ergens aanwezig te kunnen zijn.
Voor je gevoel heb je misschien ook al van alles geprobeerd, maar niks lijkt echt te werken en het probleem komt steeds terug.
Zou je soms op zulke momenten als vader of moeder ook niet het liefste even willen staken? Gewoon, even ermee stoppen en zeggen ‘hier doe ik niet meer aan mee’. Dat kan ik me helemaal voorstellen. Maar ja, dat kun je als ouder natuurlijk niet…
Ligt het dan aan jou, ben je geen goede ouder? Ben je misschien niet consequent genoeg? Moet je nog strenger zijn, proberen te negeren of toch eens zo’n ‘strafstoeltje’ in gaan zetten, ken je die? Misschien heb je dat zelfs óók al eens geprobeerd. Wees gerust, want het antwoord op al deze vragen is: nee.
Waar ik als kindercoach eigenlijk altijd het meest nieuwsgierig naar ben en wat voor jou als ouder het meest interessant is, is niet de geëscaleerde situatie zelf, maar wat hier aan vooraf is gegaan.
Probeer zo’n situatie bijvoorbeeld nog eens in gedachten voor je te zien en hierin even terug te gaan naar wat daar aan vooraf ging… Waarom werd je kind toen zo boos?
Boosheid ontstaat niet zomaar en is een hele gezonde en belangrijke emotie die jou activeert, eentje om serieus te nemen. Wat gebeurt er namelijk in zo’n situatie? Jij wilt iets en je kind wil iets anders. Dat doet je kind niet om expres dwars te liggen of om je ‘uit te testen’, maar omdat hij/zij dat vanuit zijn diepste binnenste ècht zo voelt, ziet en wil en omdat dat in zijn/haar ogen het allerbeste is voor zichzelf. Wat gebeurt er dus als je daar ‘nee’ tegen zegt, hier boos over wordt of als je het negeert? Dat is niet leuk.
Ik zal je een voorbeeld geven ter vergelijking… Veel basisschoolleraren zijn het niet eens met hoe bepaalde zaken in het onderwijs gaan en geregeld zijn. Daarom laten zij van zich horen en hielden zij vandaag een landelijke stakingsactie. Goed dat zij opkomen voor zichzelf (en daarmee voor het onderwijs voor onze kinderen)! Toch?
Wel, dat is precies wat jouw kind in een dergelijke situatie ook doet. Wat doe je namelijk van nature als iets niet gaat zoals je wil, maar als jouw ‘meerdere’ vervolgens niet naar jouw oprechte zienswijze wil luisteren? Dat doet pijn, dus dan word je verdrietig en/of boos en ga je staken… logisch.
Je kind komt dus op voor zichzelf. Hij/zij is het ergens niet mee eens en laat van zich horen. Prachtige eigenschap! Het zou pas erg zijn als je dat niet zou doen, zomaar over je heen laat lopen, je eigen gevoelens negeert en altijd maar doet wat een ander van je vraagt of eist. Daar word je pas ongelukkig van.
Dit ‘dwarsliggen’ en ‘niet luisteren’ kan een kind in zo’n situatie alleen niet oneindig volhouden, dat gaat niet. De ‘nee’ en de eventueel aanwezige boosheid van een ouder voelt voor een kind namelijk ook als een afwijzing. Het voelt als een afkeuring van degene van wie het kind het meest houdt, een afwijzing van jou als vader of moeder. Dit is voor een kind gelijk aan een afwijzing van liefde en geeft een gevoel van ‘ik ben nu niet lief’, ‘ik ben niet goed, zoals ik nu ben’.
Een kind heeft echter die liefde en zorg van zijn ouders nodig om te kunnen overleven in de wereld, daarvan is een kind afhankelijk. Uiteindelijk zal het kind dus toch toe gaan geven aan jou als ouder of jou in ieder geval enigszins tegemoet komen en volgen, want anders overleeft hij/zij het gewoonweg niet. Je kunt dit vergelijken met wanneer je bijvoorbeeld tijdens een dagje uit in een onbekende stad in een discussie tegen je kind zou zeggen ‘ik wil dat je nú meekomt’, dat je dan vervolgens alvast wegloopt en (zogenaamd) niet meer achterom kijkt. Natuurlijk komt het kind uiteindelijk vanzelf toch (wellicht mopperend) achter je aan en luistert het enigszins, want hij weet zelf de weg naar huis niet. Daarvan is hij afhankelijk van jou als ouder. Dus… ècht staken, kunnen kinderen niet.
Ondanks dit soort van ‘toegeven’ echter, voelt het kind zich diep van binnen nog steeds niet gehoord. Als kind leer je hier bovendien vooral van (dat het beter is) om je eigen mond niet meer open te doen, want jouw ideeën worden toch afgewezen. En als dit maar vaak genoeg gebeurt (en dat kan ook op school of ergens anders zijn), dan kunnen er over het algemeen twee dingen gebeuren:
– óf het kind gaat dan steeds sneller en vaker ‘in opstand’ komen en ‘probleemgedrag’ vertonen
– óf het kind geeft het strijden op en leert om over zijn eigen gevoel en wil heen te stappen en de wil of verwachting van de ander voorop te stellen en zich daaraan aan te passen, voor zijn eigen bestwil.
In beide gevallen verlies je uiteindelijk automatisch je vrolijke, echte zelf en/of je èchte eigen wil. Wat je dan vaak ziet gebeuren is dat een kind/jongere na verloop van tijd niet meer lekker in zijn vel zit, niet meer vrolijk is, niet meer straalt, niet meer gelukkig is en vage lichamelijke klachten (zonder medische oorzaak) krijgt, zoals hoofdpijn, buikpijn, slaapproblemen, zindelijkheidsproblemen, vermoeidheid, et cetera. Het kind is letterlijk zichzelf niet meer en jij als ouder herkent je eigen vrolijke kind niet meer.
Oké, dit wil je als ouder natuurlijk ook niet. Alleen… moet je dan bij iedere driftbui zomaar meegaan in wat en hoe je kind het wil? Nee, want even voor de goede orde; ik heb het hier over situaties die veilig en verantwoord zijn, dat staat voorop. Het gaat hier bijvoorbeeld dus niet over een discussie waarin een 5-jarige per se alleen naar de andere kant van het dorp naar een vriendje wil fietsen of waarin een kind alleen maar M&M’s wil als broodbeleg…
Moet je je kind dus overal gelijk in geven? Nee, maar het draait om je houding; dat deze respectvol is en van mens tot mens. Het gaat erom dat een kind zich gehoord en begrepen voelt. Als echter dat wat een kind wil, niet kan, dan is het belangrijk dat een kind ook de kans krijgt om in te zien en te begrijpen waarom niet.
Geldt dit voor alle situaties en voor alle leeftijden? Nee. Ik bedoel hiermee niet dat je bijvoorbeeld met een 2-jarige moet gaan overleggen of hij/zij vanavond bloemkool wil eten of broccoli of dat je overlegt met je peuter of hij/zij vanavond om 19.00 uur naar bed wil of toch liever om 20.00 uur.
Als ouder is het soms best lastig om te bepalen waar nu precies die grens ligt. Bij het maken van keuzes hierin kun je je echt wel eens flink onzeker voelen. Waar doe je nou goed aan?
Lieve vaders en moeders, jullie mogen vertrouwen op jezelf als ouder en op je intuïtie. Jij voelt en weet als ouder namelijk zelf het allerbeste waar jouw kind behoefte aan heeft, echt waar. Luister naar je eigen gevoel hierin, niet naar al die (goedbedoelde) adviezen van je familie of andere moeders op het schoolplein, maar luister – via jouw kind(!) – naar jezelf.
Dit ‘staken’, deze boosheid en/of driftbuien van je kind zijn uiteindelijk een uiting van verdriet en een schreeuw om begrip, liefde en hulp van jou. Van jou, de allerbeste en liefste vader/moeder voor jouw kind.
Ouders en kinderen kunnen niet staken, maar ze kunnen zichzelf en elkaar wel (beter) leren begrijpen en van daaruit met elkaar leren samenwerken. Dan ontstaat er weer een wederzijds vertrouwen, veiligheid, geluk, plezier en ècht genieten in de relatie tussen jou en je kind en in het hele gezin.
Mijn naam is Marloes Bakvis, ik ben kindercoach en eigenaar van Stralende Kleuren Kindercoaching in Boxtel. Ik begeleid kinderen en jongeren (van 4 tot 21 jaar) – die hun echte, vrolijke zelf niet meer zijn – om hun eigen geluk, zelfvertrouwen, levenslust en plezier weer terug te vinden. Introverte hooggevoelige kinderen, maar ook temperamentvolle kinderen met een (ijzer)sterke eigen wil! Gedurende mijn begeleiding aan kinderen bied ik ook ouders ondersteuning en inzichten tijdens dit proces, zodat we samen toewerken naar een positieve verandering in het welbevinden van het kind en daarmee voor de sfeer in het hele gezin.
W: www.stralendekleuren.nl – T: 06-83822458 – E: marloes@stralendekleuren.nl